MEDENİ HUKUK I

AİLE HUKUKU DERSİ İÇİN ÖRNEK YARGI KARARLARI


T.C.
YARGITAY
3. HUKUK DAİRESİ
E. 2012/11315
K. 2012/16191
T. 27.6.2012
• MANEVİ TAZMİNAT ( Nişanın Bozulmasından Dolayı Salt Üzüntü Duyduklarını İddia Ederek Davacı Nişanlının Anne ve Babasının Davalı Nişanlıdan Tazminat İsteyemeyeceği )
• NİŞANIN BOZULMASI ( Sebebiyle Salt Üzüntü Duyduklarını İddia Ederek Davacı Nişanlının Anne ve Babasının Davalı Nişanlıdan Tazminat İsteyemeyeceği - Manevi Tazminat Davası )
• KUSUR ( Davalı Olan Nişanlı Tarafın Kaçtığı Kişinin Tazminatla Sorumlu Tutulamayacağı - Nişanın Bozulmasından Dolayı Manevi Tazminat İstemi )
4721/m.121
ÖZET : Nişanın bozulmasından dolayı manevi tazminatı, kusursuz olan nişanlı, kusurlu olan nişanlıdan isteyebilir. Nişan ilişkisi yalnızca nişanlanan taraflar arasında meydana gelir, bu nedenle nişanın bozulmasının manevi sonuçları da yalnızca bu taraflar arasında etkisini gösterir. Nişanın bozulmasından dolayı salt üzüntü duyduklarını iddia ederek davacı nişanlının anne ve babası, davalı nişanlıdan manevi tazminat isteyemeyeceği gibi, diğer davalı olan nişanlı tarafın kaçtığı kişi de manevi tazminatla sorumlu tutulamaz.
“”””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

T.C.

YARGITAY

3. HUKUK DAİRESİ

E. 2013/17244

K. 2014/1220

T. 29.1.2014

• NİŞANIN BOZULMASINDAN KAYNAKLANAN TAZMİNAT ( Davacının Davalı ile Kendi Rızası İle Cinsel Birliktelik Yaşadığı Anlaşıldığından Manevi Tazminatın Belirlenmesinde Bu Hususun da Dikkate Alınacağı )

• MADDİ TAZMİNAT ( Nişanın Bozulmasından Kaynaklanan - Mahkemece Hükmedilen Maddi Tazminat Miktarının Nasıl Belirlediği Hangi Delilleri Esas Aldığı Karar Gerekçesi Açıklanmamasının İsabetsiz Olduğu/Nişan Nedeniyle Yapılan Harcamaların Tespit Edilmesi Gerektiği )

• NİŞANLI İKEN CİNSEL BİRLİKTELİK YAŞAMA ( Nişanın Bozulmasından Kaynaklanan Maddi ve Manevi Tazminat - Davacının Davalı ile Kendi Rızası İle Cinsel Birliktelik Yaşadığı/Manevi Tazminatın Belirlenmesinde Bu Hususun da Dikkate Alınacağı )

• MANEVİ TAZMİNAT ( Nişanın Bozulması Nedeniyle - Davacının Davalı ile Kendi Rızası İle Cinsel Birliktelik Yaşadığı ve Nişanın Bozulma Şekli Davacının Olaydan Etkilenme Derecesi Olayın Özellikleri ve Ekonomik Olgular Gözetilerek Karar Verileceği )

• CİNSEL BİRLİKTELİK ( Nişanın Bozulmasından Kaynaklanan Tazminat - Davacının Davalı ile Kendi Rızası İle Cinsel Birliktelik Yaşadığı Anlaşıldığından Manevi Tazminatın Belirlenmesinde Bu Hususun da Dikkate Alınacağı )

4721/m.4,121

ÖZET : Dava, nişanın bozulmasından kaynaklanan maddi-manevi tazminat istemidir. Tarafların yaklaşık 4 yıl nişanlı kaldıkları, nişanlı kaldıkları süre içerisinde cinsel birliktelik yaşadığı, davacının bu nedenle yaşamış olduğu bölge de dikkate alınarak evlilik şansını yitirdiği ve manevi zarara uğradığı ileri sürülerek manevi tazminat talebi bulunmaktadır.
Davacı-karşı davalının davalı-karşı davacı ile kendi rızası ile birlikte olduğu anlaşıldığından manevi tazminatın belirlenmesinde bu hususun da dikkate alınması gerekmektedir. Nişanın bozulma şekli, davacının ( karşı davalı ) olaydan etkilenme derecesi, olayın özellikleri, ekonomik olgular gözetilerek mahkemece davacı ( karşı davalı ) için takdir edilen 30.000,00 TL manevi tazminat miktarı fazla bulunmuş, mahkemece daha düşük miktarda manevi tazminata hükmedilmesi için hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
“”””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””
T.C.
YARGITAY
3. HUKUK DAİRESİ
E. 2008/14528
K. 2008/17279
T. 20.10.2008
• NİŞANIN BOZULMASI ( Maddi ve Manevi Tazminat - Altınlar ve Cep Telefonu Dışındaki Taleplerin Reddi Gerekirken Yanılgılı Değerlendirme Sonucu Mutad Eşyaların Bedelinin de Tahsiline Karar Verilmesi Doğru Görülmediği )
• MADDİ TAZMİNAT ( Nişanın Haksız Bozulması Nedeniyle - Altınlar ve Cep Telefonu Dışındaki Taleplerin Reddi Gerekirken Yanılgılı Değerlendirme Sonucu Mutad Eşyaların Bedelinin de Tahsiline Karar Verilmesi Doğru Görülmediği )
• MANEVİ TAZMİNAT ( Nişanın Bozulması Yönünden Kişilik Hakları Saldırıya Uğrayan Taraf Diğer Taraftan Uygun Miktarda Bir Para Ödenmesini İsteyebileceği - Sırf Nişanın Bozulması Nedeniyle Manevi Tazminata Hükmedilemeyeceği )
• KİŞİLİK HAKLARINA SALDIRIDA BULUNULMASI ( Nişanın Bozulması Nedeniyle Saldırıya Uğrayan Taraf Diğer Taraftan Uygun Miktarda Bir Para Ödenmesini İsteyebileceği - Sırf Nişanın Bozulması Nedeniyle Manevi Tazminata Hükmedilemeyeceği )
4721/m.121, 122
ÖZET : Davada, davalı tarafından nişanın haksız bozulması nedeniyle evlilik olacağı inancı ile yapılan harcamalar karşılığı maddi ve üzüntüsü karşılığında da manevi tazminat talep edilmiştir.
Dairemizin bozma ilamına uyan mahkemece tam olarak bozma gerekçelerine uyulmamıştır. Altınlar ( yüzük,kolye ) ve cep telefonu dışındaki taleplerin reddi gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucu mutad eşyaların bedelinin de tahsiline karar verilmesi doğru görülmemiştir. Nişanın bozulması yönünden, kişilik hakları saldırıya uğrayan taraf, diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir ise de; manevi tazminat şartlarının oluşup oluşmadığı tartışılmadan sırf nişanın bozulması nedeniyle manevi tazminata hükmedilmesi bozmayı gerektirmiştir.
“”””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

T.C.

YARGITAY

3. HUKUK DAİRESİ

E. 2008/10899

K. 2008/16590

T. 13.10.2008

• NİŞANIN BOZULMASI ( Resmi Nikahın Yapılacağı İnancı İle Nişanlısından Hamile Kalan Davacı - Terkedilmesinin Namus ve Şeref Duygularını Zedeleyeceği/Manevi Tazminat İsteminin Kabulü Gereği )

• MANEVİ TAZMİNAT ( Nişanın Bozulması Nedeniyle - Resmi Nikahın Yapılacağı İnancı İle Nişanlısından Hamile Kalan Davacının Terkedilmesinin Namus ve Şeref Duygularını Zedeleyeceğinden İstemin Kabulü Gereği )

• HAMİLE BIRAKARAK TERKEDEN NİŞANLI ( Resmi Nikahın Yapılacağı İnancı İle Hamile Kalan Davacının Namus ve Şeref Duygularının Zedeleneceği/Manevi Tazminat İsteminin Kabulü Gereği )

4721/m.121

ÖZET : Yaşanan tartışma sonucunda davacının davalı tarafından hırpalanarak yurduna bırakıldığı, ertesi gün de özel eşyalarının yurda gönderilmek suretiyle nişanın davalı tarafından haksız olarak bozulduğu, resmi nikahın yapılacağı inancı ile nişanlısından hamile kalan davacının bu şekilde terkedilmesinin de onun namus ve şeref duygularını zedeleyeceği gözetilerek, tarafların sosyal ve ekonomik durumları ile olayın özelliğine göre uygun bir miktar tazminata hükmedilmesi gerekir.
“”””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

T.C.

YARGITAY

3. HUKUK DAİRESİ

E. 2008/7390

K. 2008/10283

T. 5.6.2008

• NİŞANIN BOZULMASI NEDENİYLE TAZMİNAT ( Bağımsız Davalı Tanık Beyanları ve Bunu Doğrulayan Davacının Annesinin Beyanı Diğer Tanık Anlatımları Karşısında Daha Tutarlı Tarafsız ve Samimi Olduğundan İddianın Kanıtlanamadığı - Manevi Tazminat İsteminin de Reddi Gerektiği )

• MANEVİ TAZMİNAT İSTEMİ ( Nişanın Bozulması Nedeniyle - Davacının Annesinin Beyanı Diğer Tanık Anlatımları Karşısında Daha Tutarlı Tarafsız ve Samimi Olduğundan İddianın Kanıtlanamadığından İstemin Reddi Gerektiği )

• TANIK BEYANI ( Nişanın Bozulması Nedeniyle Tazminat - Bağımsız Davalı Tanık Beyanları ve Bunu Doğrulayan Davacının Annesinin Beyanı Diğer Tanık Anlatımları Karşısında Daha Tutarlı Tarafsız ve Samimi Olduğundan İddianın Kanıtlanamadığı - Manevi Tazminat İsteminin de Reddi Gerektiği )

4721/m.121

ÖZET : Dava, nişanın bozulması nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemidir. Davacı tarafın, davalının önceki evliliğini bilerek evlendiğini, zira davacının kız kardeşi ile davalının arkadaş olup nişanın gerçekleşmesine onun vesile olduğunu açıklamışlardır. Bu durumda bağımsız davalı tanık beyanları ve bunu doğrulayan davacının annesinin beyanı diğer tanık anlatımları karşısında daha tutarlı, tarafsız ve samimi olduğundan üstün tutularak iddianın kanıtlanamadığı gözetilip manevi tazminat isteminin de reddine karar verilmelidir.
DAVA : Dava dilekçesinde toplam 10.000 YTL nişanın bozulması nedeniyle maddi- manevi tazminatın masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın maddi tazminat yönünden reddi, manevi tazminatın kısmen kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
KARAR : Davada, davalının önceki evlilik ve boşanmasını gizleyerek ( yalan söyleyerek ) davacıyla nişanlandığı bu durumun sonradan ele geçirilen mektupla öğrenildiği, böylece nişanın haklı olarak bozulduğu, davalının yanlış tutum ve davranışları nedeni ile nişanın bozulduğu, davacının üzüntü duyduğu, nişan nedeniyle bir takım masraflar yaptığı ileri sürülerek, 9.160 YTL manevi, 840,00 YTL maddi tazminat istenilmiş; mahkemece maddi tazminat isteminin reddine, manevi tazminatın ise kısmen kabulü ile 4000,00 YTL nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
TMK.nun 121. md. göre; "Nişanın bozulması yönünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir."
Somut olayda, tarafların her ikisinin de nişan öncesinde başkası ile evlenip boşandığı davacının şoför, davalının ev hanımı olduğu belirlenmiştir. İddia, davalının önceki evliliğini gizleyerek yalan söyleyip nişanın gerçekleşmesini sağladığı olgusuna dayanmaktadır.
Dinlenen davacı tanıklarından davacının babası ve teyzesi iddiayı doğrulamış, buna karşın davacının annesi ise davalının evlenip boşandığını önceden bildiklerini ancak, önceki kocasının davalı ile ilgisini sürdürdüğünü öğrendiklerini ifade etmiş, bağımsız davalı tanıkları ise, davacı tarafın, davalının önceki evliliğini bilerek evlendiğini, zira davacının kız kardeşi ile davalının arkadaş olup nişanın gerçekleşmesine onun vesile olduğunu açıklamışlardır. Bu durumda bağımsız davalı tanık beyanları ve bunu doğrulayan davacının annesinin beyanı diğer tanık anlatımları karşısında daha tutarlı, tarafsız ve samimi olduğundan üstün tutularak iddianın kanıtlanamadığı gözetilip manevi tazminat isteminin de reddine karar verilmesi gerekirken kısmen de olsa kabulü yönünde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
Ayrıca, davalı vekili vekaletnamesini ibraz edip duruşmaya katıldığı halde, karar başlığında davalı vekili olarak yazılmamış olması ( HUMK. md. 388/2 ) reddedilen kısım gözetilerek davalı taraf lehine avukatlık ücretine hükmedilmemiş olması bozmayı gerektirmiştir.
Bunların dışında, mahkemece; yasal bağlamda gerekçe oluşturulmadan karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı görülmüştür ( AY. mad. 141; HUMK. vd. 388/3 ).
SONUÇ : Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 05.06.2008 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
“”””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””
T.C.
YARGITAY
3. HUKUK DAİRESİ
E. 2007/1442
K. 2007/1598
T. 12.2.2007
• NİŞANIN HAKSIZ OLARAK BOZULMASI ( Sadece Hediyelerin İadesi Değil Bundan Doğan Maddi ve Manevi Zararların da İadesi Gerektiği )
• MADDİ TAZMİNAT ( Nişanın Haksız Olarak Bozulması Halinde İstenebileceği )
• MANEVİ TAZMİNAT ( Nişanın Haksız Olarak Bozulması Halinde İstenebileceği )
• HEDİYELERİNİN İADESİ ( Nişanın Haksız Olarak Bozulması Halinde Sadece Hediyelerin İadesi Değil Bundan Doğan Maddi ve Manevi Zararların da İadesi Gerektiği )
4721/m.120, 121, 122
ÖZET : Dava, nişanın haksız olarak bozulmasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Nişanın bozulmasının sonuçları sadece alışılmışın dışındaki hediyelerin iadesine ilişkin olmayıp, haklı bir sebep olmaksızın nişanın bozulması halinde, bundan zarar gören taraf kusurlu olan diğer taraftan maddi ve manevi tazminat da isteyebilir. Bu nedenle mutad nişan hediyerinin iadesi dışındaki taleplerin genel mahkemede görülebileceğine ilişkin gerekçe de yerinde değildir.
DAVA : Dava dilekçesinde nişanın haksız olarak bozulmasından kaynaklanan toplam 39.544 YTL alacak ile maddi ve manevi tazminatın faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın asliye hukuk mahkemesinde görülmesi gerektiği gerekçesi ile görevsizlik kararı verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
KARAR : Davada, tarafların 2000 yılından 2004 yılı Eylül ayı sonuna kadar evlenme vadiyle hazırlıklar yaparak nişanlı kaldıkları, ancak komiser olan davalının başka bir polis memuru bayanla ilişkiye girmesi nedeniyle yanların ayrıldıkları, polis memuru bayanın davacıyı işyerinde taciz etmesi sonucunda davacının işten de çıkarıldığı, bu nedenle hem maddi hem de manevi anlamda büyük bir çöküntü yaşadığı ileri sürülerek, 20.000,00 YTL manevi ve 1.000 YTL maddi tazminat ile davacının çeşitli nedenlerle davalıya verdiği 18.544,00 YTL alacağın tahsili istenilmiştir.
Mahkemece; yanlar arasındaki ilişkinin nişan olduğuna dair herhangi bir delil bulunmadığı, nişan olduğu kabul edilse dahi mutad nişan hediyelerinin iadesi ile ilgili bir tazminat talebinin bulunmadığı, normal genel mahkemede görülmesi gereken tazminat niteliğinde olduğu, Aile Hukukunu ilgilendirmediği gerekçesi ile görevsizlik kararı verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
TMK'nun 118. maddesi uyarınca nişanlanma; karşılıklı evlenme vaadi içeren aile hukukuna özgü bir sözleşmedir. Nişan sözleşmesi birbiriyle evlenmek isteyen kadın ve erkeğin bu husustaki iradelerini açıklamalarıyla meydana gelir. Taraflar iradelerini şekle bağlı veya üstü örtülü olarak açıklayabilirler. Evlenme vaadi açık olmadığı takdirde hangi sözlerin ve davranışların buna delalet edeceği çevrede hakim olan telakkilere, tarafların kişisel durumlarına ve bağlı oldukları sosyal tabakaya göre belirlenir.
Bununla beraber nişanlanmadaki sınırsız serbesti “nişan” ile evliliğin amaçlanmadığı diğer ilişkiler arasındaki farkı da ortadan kaldırmamalıdır. Bu nedenle “iki tarafın evlenme vaadini içeren karşılık iradelerinin açıklanmış olunması” hususu mahkemece araştırılmalıdır.
Nişanlanma sözleşmesinin varlığını ileri süren taraf bunu ispat ile yükümlü ise de; somut olayda davalının Birleşmiş Milletler Barış Gücü personeli olarak Kosovada görev yaptığı sırada yanına gelen davacıyı resmi olarak doldurup imzaladığı formda “fiance” yani “nişanlı” olarak gösterdiği anlaşılmaktadır.
O halde, mahkemece davalı taraftan buna ilişkin delilleri sorulup yöntemince araştırılarak ( ilişkinin süresi bulundukları sosyal çevre ile aile ve arkadaş ilişkilerinde kendilerini ne şekilde tanıttıkları incelenmek suretiyle ) yanlar arasındaki ilişkinin niteliği belirlendikten sonra bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
Kabule göre de; nişanın bozulmasının sonuçları sadece alışılmışın dışındaki hediyelerin iadesine ( TMK md.122 ) ilişkin olmayıp, haklı bir sebep olmaksızın nişanın bozulması halinde TMK nun 120 ve 121. maddelerine göre bundan zarar gören taraf kusurlu olan diğer taraftan maddi ve manevi tazminat da isteyebilir. Bu nedenle mutad nişan hediyerinin iadesi dışındaki taleplerin genel mahkemede görülebileceğine ilişkin gerekçe de yerinde değildir.
SONUÇ : Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 12.02.2007 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
“””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

T.C.

YARGITAY

HUKUK GENEL KURULU

E. 2006/3-533

K. 2006/566

T. 20.9.2006

• MANEVİ TAZMİNAT TALEBİ ( Nişanın Bozulması Nedeniyle Doğal Olan Üzüntü ve Menfaat İhlali Manevi Tazminata Esas Alınamayacağı - Kanun Kişilik Hakkının Saldırıya Uğramasını Aradığı )

• NİŞANIN BOZULMASI ( Doğal Olan Üzüntü ve Menfaat İhlali Manevi Tazminata Esas Alınamayacağı - Kanun Kişilik Hakkının Saldırıya Uğramasını Aradığı )

• ÜZÜNTÜ VE MENFAAT İHLALİ ( Nişanın Bozulmasının Taraflarda Değişik Şiddet ve Ölçülerde de Olsa Üzüntü Yaratması ve Menfaatleri Haleldar Etmesi Doğal Olduğu - Doğal Olan Bu Üzüntü ve Menfaat İhlali Manevi Tazminata Esas Alınamayacağı )

• KİŞİLİK HAKLARINA SALDIRI ( Nişanın Bozulması Nedeniyle Manevi Tazminat Talebinin Kabulü İçin Gerektiği )

4721/m.24,121

ÖZET : Dava manevi tazminat talebidir. Bir nişanın bozulmasının, taraflarda değişik şiddet ve ölçülerde de olsa üzüntü yaratması ve menfaatleri haleldar etmesi doğaldır. Doğal olan bu üzüntü ve menfaat ihlali manevi tazminata esas alınamaz. Çünkü kanun kişilik hakkının saldırıya uğramasını aramaktadır.
DAVA : Taraflar arasındaki "manevi tazminat" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Gerede Asliye Hukuk Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 24.3.2005 gün ve 2004/311-2005/94 E.K. sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 6.10.2005 gün ve 7803-9629 sayılı ilamı ile,
( ...Davacı, hiçbir haklı gerekçe göstermeden nişanı bozan davalının başka köyden kız istettiği yönünde söylentiler çıkması nedeniyle kişilik hakları saldırıya uğradığından 10.000.000.000 TL. manevi tazminatın yasal faiziyle tahsilini talep ve dava etmiştir.
Mahkemece, 5.000.000.000 lira manevi tazminatın tahsiline karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
TMK.nun 121. maddesine göre; "Nişanın bozulması yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir."
Bir nişanın bozulmasının, taraflarda değişik şiddet ve ölçülerde de olsa üzüntü yaratması ve menfaatleri haleldar etmesi doğaldır. Doğal olan bu üzüntü ve menfaat ihlali manevi tazminata esas alınamaz. Çünkü kanun kişilik hakkının saldırıya uğramasını aramaktadır.
Tanıkların beyanlarından tarafların kısa bir süre nişanlı kaldığı, davacının daha önce de nişanlanıp ayrıldığı ve bir ay sonra davalı ile nişanlandığı, köyde nişanın bozulmasının yeniden nasip çıkmasını etkilemediği anlaşılmaktadır.
O halde, her nişanlılık evlenme sonucunu doğurmayacağından, davalıya yüklenen kusur, tarafların, mali ve ekonomik durumları ile hak ve nesafet kuralları dikkate alındığında hükmedilen manevi tazminat miktarı çok yüksek bulunmuştur.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir... ( ,
Gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
KARAR : Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. Maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 20.09.2006 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
“”””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

T.C.

YARGITAY

3. HUKUK DAİRESİ

E. 2004/10859

K. 2004/10509

T. 5.10.2004

• NİŞANIN BOZULMASI NEDENİYLE MANEVİ TAZMİNAT TALEBİ ( Kişilik Hakları İhlal Edilmedikçe Sadece Üzüntü Duymanın Manevi Tazminat Nedeni Olmayacağı )

• MANEVİ TAZMİNAT TALEBİ ( Nişanın Bozulması Nedeniyle - Kişilik Haklarının İhlal Edilmesi Şartı )

• KİŞİLİK HAKLARININ İHLAL EDİLMESİ ŞARTI ( Nişanın Bozulması Nedeniyle Manevi Tazminata Hükmedilebilmesi İçin Üzüntü Duymanın Yeterli Olmaması )

• ÜZÜNTÜ DUYMANIN TEK BAŞINA MANEVİ TAZMİNAT İÇİN YETERLİ OLMAMASI ( Nişanın Bozulması Nedeniyle Manevi Tazminata Hükmedilmesi İçin Kişilik Haklarının İhlal Edilmesi Şartı )

4721/m.121

ÖZET : Nişanının bozulması sonucu kişilik hakları saldırıya uğrayan nişanlı, kusurlu olan nişanlıdan manevi tazminat isteyebilir. Nişanının bozulması nedeniyle manevi tazminat isteyebilmek için kişilik haklarının ihlali. terk edilen nişanlının şeref ve namus duygularının yaralanmış olması veya çevreye karşı küçük düşmüş olması gerekir. Üzüntü duymak başlı başına manevi tazminatı gerektirmez. Yerel mahkemece salt üzüntü nedeniyle manevi tazminata karar verilmesi hatalıdır.

T.C.

YARGITAY

3. HUKUK DAİRESİ

E. 2002/8288

K. 2002/9856

T. 16.9.2002

• NİŞANIN BOZULMASI ( Şahsen Fahiş Bir Surette Mutazarrır Olan Nişanlı Manevi Tazminat İsteyebileceği - Terk Edilen Nişanlının Hayal Kırıklığı Nedeniyle Uğradığı Elem Şeref ve Şöhretin İhlali Gibi Diğer Unsurlarla Bir Arada Gerçekleşmiş Olması Gereği )

• MANEVİ TAZMİNAT ( Nişan Bozulmasından Şahsen Fahiş Bir Surette Mutazarrır Olan Nişanlı Manevi Tazminat İsteyebileceği - Terk Edilen Nişanlının Hayal Kırıklığı Nedeniyle Uğradığı Elem Şeref ve Şöhretin İhlali Gibi Diğer Unsurlarla Bir Arada Gerçekleşmiş Olması Gereği )

• ŞEREF VE ŞÖHRETİN İHLALİ ( Nişanın Bozulması Terkedilen Nişanlının Duygularını Ağır Şekilde Yaralamış Onu Çevresine Karşı Küçük Düşürmüş İtibarının Zedelenmesine Sebebiyet Verilmiş İse Ancak O Zaman Manevi Tazminata Karar Verileceği )

• ÜZÜNTÜ ( Tek Başına Manevi Tazminatı Gerektirmediği - Nişanın Bozulması )

4721/m.121

ÖZET : Nişan bozulmasından şahsen, fahiş bir surette mutazarrır olan nişanlı manevi tazminat isteyebilmektedir. Terk edilen nişanlının hayal kırıklığı nedeniyle uğradığı elem, şeref ve şöhretin ihlali gibi diğer unsurlarla bir arada gerçekleşmiş olması gerekir. Üzüntü başlıbaşına tazminatı gerektirmez. Çünkü herhangi bir şahsiyet değerinin ihlali ile ilgili değildir. Buna karşın nişanın bozulması terkedilen nişanlının şeref ve haysiyet duygularını ağır şekilde yaralamış, onu çevresine karşı küçük düşürmüş, itibarının zedelenmesine sebebiyet verilmiş ise, ancak o zaman manevi tazminata karar verilmelidir.
“””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””
Yargıtay'ın yerleşik uygulamalarına göre; nişan yüzüğü dışında kalan tüm altın, takı ve ziynet eşyaları mutad dışı hediye olarak kabul edilmiştir. Bu nedenle nişanın bozulması nedeniyle nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların diğer nişanlıya vermiş oldukları ziynet eşyaları verenler tarafından geri istenebilir.

T.C.

YARGITAY

3. HUKUK DAİRESİ

E. 2013/900

K. 2013/2605

T. 19.2.2013

• NİŞAN HEDİYELERİNİN İADESİ ( Nişanın Bozulması Halinde Alışılmışın Dışındaki Hediyelerin Aynen Mevcut Değilse Mislen Geri Verileceği - Davalıya Davacı Nişanlısı Tarafından Takıldığı Sabit Olan İki Adet Saatin de İadesine Karar Verilmesi Gerektiği )

• MUTAD DIŞI NİŞAN HEDİYELERİ ( Nişan Yüzüğü Dışında Kalan Tüm Altın Takı ve Ziynet Eşyalarının Mutad Dışı Hediye Olarak Kabul Edildiği/Davalıya Davacı Nişanlısı Tarafından Takıldığı Sabit Olan İki Adet Saatin de İadesine Karar Verilmesi Gerektiği - Nişan Hediyelerinin İadesi )

• NİŞANIN BOZULMASI ( Nişanlıların Birbirlerine Vermiş Oldukları Alışılmışın Dışındaki Hediyelerin Geri İstenebileceği - Nişan Yüzüğü Dışında Kalan Tüm Altın Takı ve Ziynet Eşyalarının Mutad Dışı Hediye Olarak Kabul Edildiği/Davacı Tarafından Takıldığı Sabit Olan Saatlerin de İadesine Karar Verilmesi Gerektiği )

4721/m.122

ÖZET : Dava, nişan hediyelerinin aynen, olmadığı takdirde bedellerinin yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili istemine ilişkindir. T.M.K.nun 122. maddesine göre, nişanlılık evlenme dışında bir sebepten sona ererse, nişanlıların birbirlerine vermiş oldukları, alışılmışın dışındaki hediyeler geri istenebilir. Bu maddeye göre, nişanın bozulması sebebiyle mutad dışı hediyelerin geri alınmasına dair davalarda kusur aranmaz. Nişanın bozulması halinde alışılmışın dışındaki hediyeler aynen, mevcut değilse mislen geri verilir veya karşılığı sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri istenir. Yargıtay'ın yerleşik uygulamalarına göre, nişan yüzüğü dışında kalan tüm altın, takı ve ziynet eşyaları mutad dışı hediye olarak kabul edilmiştir. Öyle ise mahkemece, bu ilke ve esaslar gözetilerek davalıya, davacı nişanlısı tarafından takıldığı sabit olan 2 adet saatin de iadesine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi bozmayı gerektirmiştir.
“””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

T.C.

YARGITAY

4. HUKUK DAİRESİ

E. 2012/1986

K. 2013/1908

T. 7.2.2013

• ÇEYİZ VE ZİYNET EŞYASI BEDELİNDEN OLUŞAN TAZMİNAT ( Davacı Evi Son Terk Ettiği Tarih İtibariyle Davaya Konu Ziynet Eşyasının Götürülmesine Engel Olunduğunu ve Zorla Elinden Alındığını ve Daha Önce de Götürme Fırsatı Elde Edemediğini İspat Edemediğinden İstemin Reddi Gereği )

• İSPAT YÜKÜ ( Davacı Davaya Konu Ziynet Eşyasının Varlığını ve Evi Terk Ederken Bunların Zorla Elinden Alındığını ve Götürülmesine Engel Olunduğunu ve Evde Kaldığını İspat Yükü Altında Olduğu )

• ZİYNET EŞYALARIYLA İLGİLİ TALEP ( Davacı Evi Son Terk Ettiği Tarih İtibariyle Davaya Konu Ziynet Eşyasının Götürülmesine Engel Olunduğunu ve Zorla Elinden Alındığını ve Daha Önce de Götürme Fırsatı Elde Edemediğini İspat Edemediğinden İstemin Reddi Gereği )

• MANEVİ TAZMİNAT ( Davacı Gayri Resmi Evliliğin Gerçekleştiği Tarihte Reşit ve Mümeyyiz Olduğu - Resmi Nikah Olmaksızın Kendi İradesiyle Evlenmeyi Kabul Ettiği/Buna Rağmen Evlilik Vaadiyle Kandırıp Kızlığını Bozduğu İddiasıyla Manevi Tazminat İsteminde Bulunamayacağı )

• RESMİ NİKAH OLMAKSIZIN EVLENME ( Davacı Gayri Resmi Evliliğin Gerçekleştiği Tarihte Reşit ve Mümeyyiz Olduğu - Resmi Nikah Olmaksızın Kendi İradesiyle Evlenmeyi Kabul Ettiğinden Evlilik Vaadiyle Kandırıp Kızlığını Bozduğu İddiasıyla Manevi Tazminat İsteyemeyeceği )

• KIZLIĞIN BOZULMASI NEDENİYLE MANEVİ TAZMİNAT ( Davacı Resmi Nikah Olmaksızın Kendi İradesiyle Evlenmeyi Kabul Ettiğinden Evlilik Vaadiyle Kandırıp Kızlığını Bozduğu İddiasıyla İsteyemeyeceği - Davacı Gayri Resmi Evliliğin Gerçekleştiği Tarihte Reşit ve Mümeyyiz Olduğu )

4721/m.6,122

ÖZET : Dava, çeyiz ve ziynet eşyası bedelinden oluşan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Davacı, davaya konu ziynet eşyasının varlığını, evi terk ederken bunların zorla elinden alındığını ve götürülmesine engel olunduğunu, evde kaldığını, ispat yükü altındadır. Olayda, davacı dava dilekçesinde evi terkederek abisinin evine gittiğini beyan etmiş, evi son terk ettiği tarih itibariyle davaya konu ziynet eşyasının götürülmesine engel olunduğunu ve zorla elinden alındığını, daha önce de götürme fırsatı elde edemediğini ispat edememiştir. Bu kapsamda ziynet eşyalarıyla ilgili talebin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmediğinden kararın bozulması gerekmiştir.
Yasalarımız manevi tazminat verilebilecek olguları sınırlamıştır. Bunlar kişinin ve ailenin onur ve saygınlığına yönelik suçlar, kişilik değerlerinin zedelenmesi, isme saldırı, nişan bozulması, evlenmenin feshi, babalığın benimsenmemesi, bedensel zarar ve öldürmedir. Davacı, gayri resmi evliliğin gerçekleştiği tarihte reşit ve mümeyyizdir. Resmi nikah olmaksızın kendi iradesiyle evlenmeyi kabul etmiştir. Buna rağmen evlilik vaadiyle kandırıp kızlığını bozduğu iddiasıyla manevi tazminat isteminde bulunamaz.
DAVA : Davacı Ö. Ö. tarafından, davalı S. Ç. aleyhine 22.6.2010 gününde verilen dilekçeyle tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 16.6.2011 tarihli kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan raporla dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
KARAR : 1- )Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları reddedilmelidir.
2- )Davalının diğer temyiz itirazlarına gelince;
a- )Dava, çeyiz ve ziynet eşyası bedelinden oluşan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece istemin kısmen kabulüne karar verilmiş, karar davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı, davalıyla düğün yaparak gayri resmi olarak evlendiklerini, aradan geçen sürede davalının resmi nikah yapmadığı gibi kendisini kapı dışarı etmekle tehdit ettiğini, bu sebeple kaçarak abisinin evine gittiğini, evlendiklerinde babası tarafından yapılan ziynet eşyalarının bedeliyle, evlilik vaadiyle kandırılıp kızlığının bozulması sebebiyle manevi tazminat isteminde bulunduğunu beyan etmiştir.
Davalı cevabında, davacının ziynet eşyalarını alarak evden ayrıldığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece; gayri resmi evlilik sonucu davacının kızlığının bozulduğu, Medeni Kanun'un 122. maddesi gereğince nişanlanmanın sona ermesi halinde, hediyelerin geri verilmesinin zorunlu olduğu gerekçesi ile tüm istemler yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Türk Medeni Kanunu'nun 6. maddesi hükmü uyarınca, kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri hakkını dayandırdığı olguların varlığını kanıtlamakla yükümlüdür. Gerek doktrinde, gerek Yargıtay içtihatlarında kabul edildiği üzere ispat yükü, hayatın olağan akışına aykırı durumu iddia eden ya da savunmada bulunan kimseye düşer. Öte yandan, ileri sürdüğü bir olaydan kendi yararına haklar çıkarmak isteyen kimse, iddia ettiği olayı kanıtlaması gerekir.
Davacı kadın, davaya konu edilen ziynet eşyasının davalıda kaldığını ileri sürmüş, davalı ise onun tarafından götürüldüğünü savunmuştur. Hayat deneyimlerine göre olağan olanın bu çeşit eşyanın kadının üzerinde olması ya da evde saklanması. muhafaza edilmesidir. Başka bir anlatımla, bunların davalı tarafın zilyetlik ve korumasına terk edilmesi olağan durumla bağdaşmaz.
Diğer taraftan, ziynet eşyası rahatlıkla saklanabilen, taşınabilen, götürülebilen türden eşyalardandır. Bu nedenle, evden ayrılmayı tasarlayan kadının bunları önceden götürmesi, gizlemesi her zaman mümkün olduğu gibi, evden ayrılırken üzerinde götürmesi de mümkündür. Bunun sonucu olarak, normal koşullarda ziynet eşyalarının kadının üzerinde olduğunun kabulü gerekir.
Davacı, davaya konu ziynet eşyasının varlığını, evi terk ederken bunların zorla elinden alındığını ve götürülmesine engel olunduğunu, evde kaldığını, ispat yükü altındadır.
Olayda, davacı dava dilekçesinde evi terkederek abisinin evine gittiğini beyan etmiş, evi son terk ettiği tarih itibariyle davaya konu ziynet eşyasının götürülmesine engel olunduğunu ve zorla elinden alındığını, daha önce de götürme fırsatı elde edemediğini ispat edememiştir. Bu kapsamda ziynet eşyalarıyla ilgili talebin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmediğinden kararın bozulması gerekmiştir.
b- )Bir kişinin fiziki, sosyal ve duygusal kişilik değerlerine iradesi dışı saldırma sonucu meydana gelen eksilme ve kayıplar manevi zararı oluşturur. Bu tür kişilik hakları hukuka aykırı olarak saldırıya uğrayan kimse, manevi tazminata hükmedilmesini isteyebilir. Yasalarımız manevi tazminat verilebilecek olguları sınırlamıştır. Bunlar kişinin ve ailenin onur ve saygınlığına yönelik suçlar, kişilik değerlerinin zedelenmesi, isme saldırı, nişan bozulması, evlenmenin feshi, babalığın benimsenmemesi, bedensel zarar ve öldürmedir.
Davacı, gayri resmi evliliğin gerçekleştiği tarihte reşit ve mümeyyizdir. Resmi nikah olmaksızın kendi iradesiyle evlenmeyi kabul etmiştir. Buna rağmen evlilik vaadiyle kandırıp kızlığını bozduğu iddiasıyla manevi tazminat isteminde bulunamaz. Mahkemece manevi tazminat isteminin de reddine karar vermek gerekirken, yazılı şekilde kısmen kabul edilmiş olması doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarda ( 2/a-b ) sayılı bentte gösterilen sebeplerle BOZULMASINA, diğer temyiz itirazlarının ilk bentte gösterilen sebeple reddine ve peşin alınan harcın istenmesi halinde iadesine, 07.02.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
“”””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

T.C.

YARGITAY

3. HUKUK DAİRESİ

E. 2011/12811

K. 2011/17817

T. 16.11.2011

• NİŞANIN BOZULMASI ( Hediyelerin Geri Alınması Davasında Kusur Aranmayacağı Mutad Dışı Hediyelerin Aynen İade Edileceği - Aynen İade Mümkün Değilse Karşılığının Sebepsiz Zenginleşme Kullarına Göre Geri Verilmesi Gereği )

• NİŞANIN BOZULMASI NEDENİYLE HEDİYELERİN GERİ ALINMASI ( Hediyelerin Aynen İadesi Aynen İade Mümkün Değilse Bedelinin Sebepsiz Zenginleşme Kuralına Göre İadesi - Giymekle Kullanmakla Tüketilen Eskiyen Eşyaların İadesine Karar Verilemeyeceği )

• MUTAD DIŞI HEDİYELERİN İADESİ ( Nişanın Bozulması Halinde Hediyelerin Geri Alınması Davasında Kusur Aranmayacağı - Mutad Dışı Hediyelerin Aynen İadesi Giymekle Kullanmakla Tüketilen Eskiyen Eşyaların İadesine Karar Verilemeyeceği )

4721/m. 122

ÖZET : Nişanın bozulması sebebiyle hediyelerin geri alınması istemine dair davalarda kusur aranmaz. Mutad dışı hediyeler ise aynen iade edilir. Aynen iade mümkün değil ise, karşılığı olan bedel sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri verilir.Kural olarak giymekle, kullanılmakla eskiyen ve tüketilen ( elbise, ayakkabı, kuaför gideri, pasta, meyve suyu vs, gibi ) eşyaların iadesine karar verilemez.
DAVA : Taraflar nişanın bozulması sebebiyle maddi ve manevi tazminat istemişlerdir. Mahkemece asıl ve karşı davanın reddi cihetine gidilmiş, hüküm taraflar avukatı tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
KARAR : Davacı, davalıyla Ekim 2009 tarihinde nişanlandığını, ancak davalının kusuruyla nişanın bozulduğunu, nişanda takılan ziynetlerle nişanda yaptığı masraflar sebebiyle 5.640,00 TL maddi, 5.000,00 TL manevi tazminat isteminde bulunmuştur. Davalı ise karşı davayla nişanın davacının kusuruyla bozulduğunu, nişan sebebiyle yaptığı 9.445,00 TL maddi, 5.000,00 TL manevi tazminatın tahsilini karşı davalıdan istemiştir. Mahkemece, tarafların karşılıklı güvensizlik sebebiyle nişanı sona erdirdikleri ve nişanın bozulmasında eşit oranda kusurlu olmaları sebebiyle dava ve karşı davanın reddine karar verilmiştir. Karar taraflarca temyiz edilmiştir.
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davalının tüm, davacının sair temyiz itirazları yerinde değildir.
TMK'nun 122 nci maddesine göre nişanın bozulması sebebiyle hediyelerin geri alınması istemine dair davalarda kusur aranmaz. Mutad dışı hediyeler ise aynen iade edilir. Aynen iade mümkün değil ise, karşılığı olan bedel sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri verilir.
Kural olarak giymekle, kullanılmakla eskiyen ve tüketilen ( elbise, ayakkabı, kuaför gideri, pasta, meyve suyu vs, gibi ) eşyaların iadesine karar verilemez.
Nişan hediyelerinin mutad sayılabilmesi, yöresel örf ve adete göre verilen hediyelerden olması yanında maddi değerinin de gününü koşullarına göre fahiş olmayan hediyelerden bulunmasına bağlı olup bu fahişlik olgusu da daha çok tarafların mali ve sosyal durumlarıyla ölçülmelidir. Nişanlının mali gücünü aşarak verdiği hediyenin onun yönünden mutat sayılması ve fahiş olmayacağının kabulü düşünülemez. Aksi halde, hediye verilen nişanlının haksız zenginleşmesine yol açılmış olur.
Yerleşik Yargıtay Uygulamalarına göre de altın ve ziynet eşyası mutad hediye kapsamında olmayıp iadesi gereken hediyeler olarak değerlendirilmektedir.
Açıklanan sebeplerle davaya konu nişan hediyesi olan bilezik ve takılar niteliği itibariyle mutad olmayıp iadesi gerektiğinden davacının altınlara yönelik maddi tazminat isteminin kabulüne karar verilmesi gerekirken reddi doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Bu itibarla yukarda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu sebeplerle yerinde olduğundan kabulüyle hükmün
“”””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

T.C.

YARGITAY

3. HUKUK DAİRESİ

E. 2011/2322

K. 2011/11266

T. 28.6.2011

• NİŞAN HEDİYELERİNİN İADESİ (Evli Kişinin Nişanlanması Söz Konusu Olamayacağından Nişan Töreninin Hukuki Bir Karşılığı Bulunmadığı - Eylemin Haksız Fiil Niteliğinde Olduğu Davanın Aile Mahkemesinde Değil Genel Görev Kuralına Göre Görevli Mahkemede Bakılması Gereği )

• EVLİ KİŞİNİN NİŞANLANMASI (Hukuken Mümkün Olmadığından Nişan Hediyesi Olarak Verilen Şeylerin İadesinin Haksız Fiil Niteliğinde Değerlendirilmesi Gereği - Evli Kişinin Nişanlanması Sözkonusu Olamayacağından Verilen Hediyelerin İadesi Davasının Genel Görev Kuralına Göre Belirlenecek Mahkemede Bakılması Gereği )

• GÖREVLİ MAHKEME (Evli Kişinin Nişanlanması Sözkonusu Olamayacağından Verilen Hediyelerin İadesi Davasının Aile Mahkemesinin Görevinde Olmadığı - Eylem Haksız Fiil Olarak Değerlendirilip Görevli Mahkemenin Genel Görev Kuralına Göre Belirlenmesi Gereğİ )

4721/m. 122

ÖZET : Evli bir kişinin nişanlanması söz konusu olamayacağından, yapılan nişan töreni hukuki anlamda bir şey ifade etmez.Bu tip durumlarda, eylemin haksız fiil niteliğinde olduğu ve nişan kapsamında değerlendirilemeyeceği vurgulanıp, davanın aile mahkemesinde değil, genel mahkemelerde (değere göre Asliye veya Sulh Mahkemelerinde )bakılıp sonuçlandırılması gerektiği şeklindedir.
“””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

T.C.

YARGITAY

3. HUKUK DAİRESİ

E. 2005/6843

K. 2005/7705

T. 11.7.2005

• NİŞANIN HAKSIZ BOZULMASI ( Nişan Hediyeleri İle Altın Ve Ziynet Eşyalarının İadesi Talebi - Mutad Dışı Hediye Olarak Nitelendirildiğinden Kabul Edileceği/Davalı Nişanlının Haksız İktisabının Korunamayacağı )

• NİŞAN HEDİYELERİ İLE ALTIN VE ZİYNET EŞYALARININ İADESİ TALEBİ ( Mutad Dışı Hediye Olarak Nitelendirildiğinden Talebin Kabul Edileceği - Davalı Nişanlının Haksız İktisabının Korunamayacağı )

• SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME ( Nişan Hediyeleri İle Altın Ve Ziynet Eşyalarının İadesi Talebi - Mutad Dışı Hediye Olarak Nitelendirildiği/Davalı Nişanlının Haksız İktisabının Korunamayacağı )

• HAKSIZ İKTİSAP ( Nişan Hediyeleri İle Altın Ve Ziynet Eşyalarının İadesi Talebi - Mutad Dışı Hediye Olarak Nitelendirildiği/Davalı Nişanlının Haksız İktisabının Korunamayacağı )

743/m. 86

4721/m. 122

ÖZET : Nişan hediyelerinin iadesi davalarında, kullanılmakla eskiyen ya da tüketilen eşyalar mutat hediye kabul edilmektedir. Altın ve ziynet eşyaları ise mutad dışı hediye olarak nitelendirilmektedir. Nişanlıya verilen altın ve ziynet eşyaları yönünden davanın kabulü gerekirken yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi isabetsizdir. Aksinin kabulü davalı nişanlının haksız zenginleşmesinin kabulü anlamına gelir ki hukuken haksız iktisap korunamaz.
“””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

T.C.

YARGITAY

3. HUKUK DAİRESİ

E. 2005/5137

K. 2005/5414

T. 16.5.2005

• NİŞANIN BOZULMASI NEDENİYLE TAKILARIN AYNEN İADESİ ( Nişan Töreninde Takılan ve Bilirkişi Tarafından Vasfı ve Bedeli Tesbit Edilen Takıların Aynen İadesine Mümkün Olmadığı Takdirde Bedeline Hükmedilmesi Gerektiği )

• TAKILARIN AYNEN İADESİ İSTEMİ ( Hediyelerin Geri Alınması İstemine İlişkin Davalarda Kusur Aranmadığı - Vasfı ve Bedeli Tesbit Edilen Takıların Aynen İadesine Mümkün Olmadığı Takdirde Bedeline Hükmedilmesi Gerektiği )

• HEDİYELERİN GERİ ALINMASI İSTEMİ ( Nişanın Bozulması Nedeniyle - Bu Davalarda Kusur Aranmadığı - Vasfı ve Bedeli Tesbit Edilen Takıların Aynen İadesine Mümkün Olmadığı Takdirde Bedeline Hükmedilmesi Gerektiği )

4721/m.122

ÖZET : Dava dilekçesinde nişanın bozulması nedeniyle takıların aynen iadesi olmadığı takdirde bedelinin tahsili istenilmiştir. Nişanın bozulması nedeniyle hediyelerin geri alınması istemine ilişkin davalarda; TMK'nun 122.maddesine göre kusur aranmamaktadır. Nişan töreninde takılan ve bilirkişi tarafından vasfı ve bedeli tesbit edilen takıların aynen iadesine, mümkün olmadığı takdirde bedeline hükmedilmesi gerekirken, nişanın bozulmasında davacı tarafın kusurlu olduğundan bahisle davanın reddine karar verilmiş olması doğru görülmemiştir.
“”””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

T.C.

YARGITAY

3. HUKUK DAİRESİ

E. 2005/1117

K. 2005/1395

T. 17.2.2005

• NİŞAN HEDİYELERİ ( Mutad Olan Hediyelerin Geri İstenemeyeceği - Mutaddan Amacın Hediyenin Örf ve Adete Göre Verilmesi ve Maddi Değerinin Günün Koşullarına Göre Fahiş Olmamasını Gerektirdiği )

• MUTAD NİŞAN HEDİYELERİ ( Mutaddan Amacın Hediyenin Örf ve Adete Göre Verilmesi ve Maddi Değerinin Günün Koşullarına Göre Fahiş Olmamasını Gerektirdiği - Davaya Konu Edilen Altınların İadesi Gereği )

• NİŞANIN BOZULMASI ( Nişanlıların Birbirlerine Verdikleri Hediyeleri Geri İsteyebilecekleri - Mutad Olan Hediyelerin Geri İstenemeyeceği )

4721/m.122

ÖZET : TMK.'nun 122. maddesine göre nişanlıların birbirlerine verdikleri hediyeleri geri isteme yetkileri vardır. Yine aynı maddenin açık olan hükmüne göre mutad olan nişan hediyeleri geri istenemez.
Nişan davasında mutaddan amaç; hediyenin örf ve adete göre verilmesi ve de maddi değerinin günün koşullarına göre fahiş olmamasını gerektirir. Davaya konu edilen altınlar ise mutad eşyalar kapsamında değildir.
“””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

T.C.

YARGITAY

3. HUKUK DAİRESİ

E. 2004/13785

K. 2004/13931

T. 16.12.2004

• NİŞANIN BOZULMASI ( Alışılmışın Dışındaki Hediyelerin Aynen Mevcut Değil İse Karşılığı Olan Bedelin Sebepsiz Zenginleşme Kurallarına Göre Geri Verilmesi Gereği )

• NİŞAN HEDİYELERİNİN MUTAD SAYILABİLMESİ ( Yöresel Örf ve Adete Göre Verilen Hediyelerden Olması Yanında Maddi Değerinin de Tarafların Mali ve Sosyal Durumları İle Ölçülmesi )

• SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME ( Nişanın Bozulması/Geri Verilmesi Talebi - Nişanlının Mali Gücünü Aşarak Verdiği Hediyenin Diğerinin Haksız Zenginleşmesine Yol Açacağı )

4721/m.122

ÖZET : Nişanın bozulması halinde, alışılmışın dışındaki hediyeler aynen mevcut değil ise, karşılığı olan bedel, sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri verilir. Nişanlının mali gücünü aşarak verdiği hediyenin onun yönünden mutad sayılması ve fahiş olmayacağının kabulü düşünülemez. Aksi halde, hediye verilen nişanlının haksız zenginleşmesine yol açılmış olur.
“”””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””

T.C.

YARGITAY

3. HUKUK DAİRESİ

E. 2004/7303

K. 2004/7634

T. 6.7.2004

• NİŞAN HEDİYELERİNİN İADESİ ( Aynen İade İstemi/Altın Cep Telefonu ve Kol Saati - Her Zaman Temini Mümkün Olan Misli Eşyalar/Fahiş Masraf Gerektirmediği Aynen Tazmine Karar Verilmesi Gereği )

• AYNEN İADE İSTEMİ ( Nişan Hediyeleri/Altın Cep Telefonu ve Kol Saati - Fahiş Masraf Gerektirmediği Aynen Tazmine Karar Verilmesi Gereği/Her Zaman Temini Mümkün Olan Misli Eşyalar )

• MİSLİ EŞYALAR ( Nişan Hediyelerinin Aynen İade İstemi - Fahiş Masraf Gerektirmediği Aynen Tazmine Karar Verilmesi Gereği/Altın Cep Telefonu ve Kol Saati )

818/m. 43

4721/m. 122

ÖZET : Dava, nişan hediyelerinin aynen, mümkün olmadığı takdirde bedelinin tahsili talebine ilişkindir. Aynen tazmin, misli eşyalarda uygulanır. Dava konusu hediyeler altın, cep telefonu ve kol saati olduğuna göre her zaman temini mümkün olan misli eşyalardandır ve davalı da aynen iadeye hazır olduğunu belirtmiştir.
Bu durumda, davacı öncelikle aynen iadeyi istediğine göre mahkemece aynen iadeye karar verilmesi gerekirken hediyelerin dava tarihindeki değerine hükmedilmesi doğru görülmemiştir.



****************************************************************************************************************




Anayasa Mahkemesi'nin kadının soyadına ilişkin 2013/2187 başvuru numaralı ve 19.12.2013 tarihli kararı için bkz.



Yargıtay'ın kadının soyadına ilişkin verdiği karar 
(Kaynak: www.kazanci.com

T.C.
YARGITAY
2. HUKUK DAİRESİ
E. 2014/20471
K. 2015/8704
T. 28.4.2015
• EVLİ KADININ BEKARLIK SOYADINI KULLANABİLMESİ (Davacının Mesleki ve Sosyal Yaşam Ortamı Bakımından Tanınabilirliği Sebebiyle Evlendikten Sonra da Önceki Soyadını Kullanmakta Hukuki Yararı Olduğu - Ayrıca Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Tanıdığı Uluslararası Sözleşmeler İle de Davacının Evlendikten Sonra Önceki Soyadını Kullanma Hakkının Korunduğu/ Evli Davacının Bekarlık Soyadını Kullanabileceği)
• EVLENMEKLE EDİNİLEN SOYADININ İPTALİ TALEBİ (4721 S.K. Hükümlerinin Kadının Kocasının Soyadı Yerine Kendi Soyadını Kullanmasına Engel Olduğu - Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Tanıdığı Uluslararası Sözleşmelerde Kadının Soyadını Seçme Hakkının Temel Bir Hak Olarak Belirlendiği/Uluslararası Sözleşme Hükümleri Esas Alınarak Kadının Evlenmeden Önceki Soyadını Kullanmasına İmkan Sağlanacağı)
• KADININ SOYADINI SEÇME HAKKI (Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Tanıdığı Uluslararası Sözleşmelerde Kadının Soyadını Seçme Hakkının Temel Bir Hak Olarak Belirlendiği - Yürürlüğe Konmuş Uluslararası Anlaşmalara Kanun Gücü Verildiği/Evli Kadının Evlenmeden Önceki Soyadını Kullanabileceği)
• CİNSİYETE BAĞLI AYRIMCILIK YAPILAMAMASI (Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Tanıdığı Uluslararası Sözleşmeler İle de Davacının Evlendikten Sonra Önceki Soyadını Kullanma Hakkının Korunduğu - Cinsiyet de Dahil Olmak Üzere Hiçbir Ayrım Yapılmaması Gerektiği/Evli Davacının Bekarlık Soyadını Kullanabileceği)
• YÜRÜRLÜĞE KONULMUŞ ULUSLARARASI ANLAŞMALARA KANUN GÜCÜ VERİLMESİ (Usulüne Göre Yürürlüğe Konulmuş Uluslararası Anlaşmalar Hakkında Anayasaya Aykırılık İddiasıyla Anayasa Mahkemesine Başvurulamayacağı - Uluslararası Sözleşmeler İle Yasaların Aynı Konuda Farklı Hükümler İçermesi Sebebiyle Çıkabilecek Uyuşmazlıklarda Uluslararası Sözleşme Hükümlerinin Esas Alınacağı)
2709/m. 10, 41
4721/m. 187
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi/m. 8, 14
Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi/m. 16
ÖZET : Davacı, evlenmekle edindiği soyadının iptaliyle kendi soyadının kullanmasına karar verilmesine talep ve dava etmiştir.
Türk Medeni Kanunu' nda kadının evlenmekle kocasının soyadını alacağı, ancak kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabileceğini düzenlemiştir. Avrupa İnsan Hakları sözleşmesi ile de üye devletler herkesin özel ve aile hayatına saygı gösterilmesini, demokratik bir toplumda zorunlu olmadıkça bu hakların kullanılmasına müdahale etmemeyi, Sözleşmeyle tanınan hak ve özgürlükten yararlanmanın cinsiyet de dahil olmak üzere hiçbir ayrımcılık yapılmadan sağlanmasını taahhüt etmişlerdir. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi ile de Türkiye Cumhuriyeti devleti insan hakları ve temel özgürlüklerin kadınla erkek eşitliğine dayalı olarak kullanılmasını, bunlardan yararlanılmasını engelleyen veya ortadan kaldıran veya bunu amaçlayan cinsiyete bağlı bir ayrım yapılmamasını, kadın ve erkek eşitliği ilkesini yasalarına dahil etmeyi, kadın haklarının erkeklerle eşit temelde himayesini, kadınlara karşı herhangi bir ayrımcı hareket yapılmasından kaçınmayı, kadınlara karşı ayrımcılık oluşturan mevzuatın değiştirilmesini ve kadına evlenmede erkeklerle eşit hak sağlanmayı, bu arada aile adını, mesleğinin seçimini eşit olarak sağlamayı yükümlenmiştir. Yürürlüğe konulmuş uluslararası anlaşmalara kanun gücü verilmiş, bunlar hakkında anayasaya aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurulamayacağı, usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere dair uluslararası sözleşmelerle yasaların aynı konuda farklı hükümler içermesi sebebiyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda uluslararası sözleşme hükümlerinin esas alınacağı hükmü getirilmiştir.
Davacı evlendikten sonra da kocasının soyadı yerine önceki soyadını kullanmak istemektedir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 187. maddesi davacının bu hakkını kullanmasına engeldir. Oysa Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi ve bunlara bağlı ek protokoller kadının soyadını seçme hakkını bir temel hak olarak belirlemiş ve üye devletler kadının bu hakkını kullanmasına olanak sağlamayı taahhüt etmişlerdir.
Davacının mesleki ve sosyal yaşam ortamı bakımından tanınabilirliği sebebiyle evlendikten sonra da önceki soyadını kullanmakta hukuki yararı olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti Devletinin tanıdığı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi, bunlara bağlı protokol ve tavsiye kararları hükümleri ile de davacının evlendikten sonra önceki soyadını kullanma hakkının korunması nedeniyle davanın kabulüyle evli davacının bekarlık soyadını kullanmasına karar verilmiştir.
DAVA : Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalılardan Nüfus İdaresi tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşüldü:
KARAR VE SONUÇ : Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir yanlışlık görülmemesine göre, yerinde bulunmayan temyiz isteğinin reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oybirliği ile, 28.4.2015 tarihinde karar verildi.

YEREL MAHKEME İLAMI
T.C.
ANKARA
11. AİLE MAHKEMESİ
ESAS NO : 2012/1392
KARAR NO : 2014/824
KARAR TARİHİ : 10/06/2014
DAVA : Davacı vekili 16.10.2012 tarihli dava dilekçesinde, müvekkilinin doçent doktor sıfatıyla ... Üniversitesinde İngiliz Dili ve Edebiyatı Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Bölümlerinde ders veren bir akademisyen olduğunu, müvekkilinin geçmişinin başarılarla dolu olduğunu, uluslararası düzeyde makalelerinin bulunduğunu, ilk kitabını dünyanın en ünlü akademik yayınevlerinden biri olan "Oxford Üniversitesi Yayınevi" aracılığıyla piyasaya sürdüğünü, anadili İngilizce olmadığı halde Anglo-Amerikan edebiyatı alanında dünya çapında kendine yer edinen nadir bilim insanlarından biri olduğunu, müvekkilinin bu akademik çalışma ve yayınlarını kendi soyadı olan "Ç..." ile verdiğini, edebiyat ve bilim alanında bu soyadıyla tanındığını, müvekkilinin Prof. Dr. A. Ç...'un tek çocuğu olup ailesinin soy ismini kendisinden sonra devam ettirecek bir varisinin de bulunmadığını, ... Üniversitesinde Kültürler, Uygarlıklar ve Fikirler adlı programda yardımcı doçent sıfatıyla öğretim üyesi olan W. N. C. ile 7.7.2012 tarihinde evlendiğini, evlendikten sonra kendi soyadının yanında "C..." soyadını kullanmak zorunda kaldığını, soyadının değişmesinin akademik kariyeri ve mesleğinde bir takım zorluklarla karşılaştığını, müvekkilinin kadın olarak bir birey olduğunu ve soyadı gibi kişiye sıkı sıkıya bağlı devredilmez bir kişilik hakkının kullanım hakkına haiz olduğunu, bu hakkın kullanılmasının Anayasanın ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin vazgeçilmez bir unsuru olduğunu belirterek, müvekkilinin evlenmekle edindiği "C..." soyadının iptaliyle kendi soyadı olan "Ç..."u kullanmasına karar verilmesine talep ve dava etmiştir.
Dahili davalı W. N. C. 12.3.2013 tarihli duruşmadaki beyanında, davacı eşi tarafından açılan kendi kızlık soyadını kullanmasına dair davayı kabul ettiğini belirtmiştir.
Davalı Nüfus İdaresine ve Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına tebligat yapılmasına karşın davaya karşı bir cevap vermemişlerdir.
KARAR : Davacıya ait nüfus aile kayıt tablosu getirtilmiş, davacının Amerika Birleşik Devletleri uyruklu W. N. C. isimli kişiyle evli olduğu, evlendiği kişinin soyadı yanında önceki soyadını da kullandığı görülmüştür.
Nüfus idaresi davada hasım gösterilmiş ise de esasen bu dava Nüfus Hizmetleri Kanunundan değil Türk Medeni Kanununun 187. maddesi uygulamasından kaynaklanan bir davadır.
Anayasanın 10. maddesi kadın ve erkek arasındaki eşitliğe, 41. maddesi ise eşler arasındaki eşitliğe yer vermiştir.
Türk Medeni Kanununun 187. maddesi kadının evlenmekle kocasının soyadını alacağını, ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabileceğini düzenlemiştir.
Avrupa İnsan Hakları sözleşmesinin 8 ve 14. maddeleri ile de üye devletler herkesin özel ve aile hayatına saygı gösterilmesini, demokratik bir toplumda zorunlu olmadıkça bu hakların kullanılmasına müdahale etmemeyi, Sözleşmeyle tanınan hak ve özgürlükten yararlanmanın cinsiyet de dahil olmak üzere hiçbir ayrımcılık yapılmadan sağlanmasını taahhüt etmişlerdir.
Bu taahhüt AİHM'nin zorunlu yetkisini tanımayı ve mahkemenin kararlarıyla bağlı olmayı da içermektedir.
Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi ile de Türkiye Cumhuriyeti devleti insan hakları ve temel özgürlüklerin kadınla erkek eşitliğine dayalı olarak kullanılmasını, bunlardan yararlanılmasını engelleyen veya ortadan kaldıran veya bunu amaçlayan cinsiyete bağlı bir ayrım yapılmamasını, kadın ve erkek eşitliği ilkesini yasalarına dahil etmeyi, kadın haklarının erkeklerle eşit temelde himayesini, kadınlara karşı herhangi bir ayrımcı hareket yapılmasından kaçınmayı, kadınlara karşı ayrımcılık oluşturan mevzuatın değiştirilmesini ve bu arada sözleşmenin 16. maddesiyle de kadına evlenmede erkeklerle eşit hak sağlanmayı, bu arada aile adını, mesleğinin seçimini eşit olarak sağlamayı yükümlenmiş, ihtiyari ek protokol ile de Sözleşme hükümlerine aykırı davranılması halinde Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesine başvuru koşulunu kabul ve taahhüt etmiştir.
Diğer yandan Anayasanın 90. maddesiyle usulüne göre yürürlüğe konulmuş uluslararası anlaşmalara kanun gücü verilmiş, bunlar hakkında anayasaya aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurulamayacağı, usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere dair uluslararası sözleşmelerle yasaların aynı konuda farklı hükümler içermesi sebebiyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda uluslararası sözleşme hükümlerinin esas alınacağı hükmü getirilmiştir.
Davacı evlendikten sonra da kocasının soyadı yerine önceki soyadını kullanmak istemektedir. Türk Medeni Kanununun 187. maddesi davacının bu hakkını kullanmasına engeldir. Oysa Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi ve bunlara bağlı ek protokoller kadının soyadını seçme hakkını bir temel hak olarak belirlemiş ve üye devletler kadının bu hakkını kullanmasına olanak sağlamayı taahhüt etmişlerdir.
Ayrıca Avrupa Konseyi Parlementerler Meclisi 28.4.1995 tarihli 1271 Sayılı tavsiye kararında evlilikte ortak bir soyadının seçiminde eşler arasında tam bir eşitlik sağlamayı, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi ise 5.2.1985 tarihli 2 Sayılı tavsiyesinde eşlerden birinin kendi soyadını değiştirerek diğerinin soyadını almasını yasal bir zorunluluk olmaktan çıkarılmasına dair bir düzenleme yapılmasını önermektedir.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 20.12.1995 tarihinde yapılan bir başvuru üzerine 29865/96 başvuru numaralı Ünal-Tekeli davasında 16.11.2004 tarihinde verdiği kararla evlenen kadının kocasının soyadını almasına dair hükümetin kocanın soyadı vasıtasıyla aile birliğini yansıtarak kamu düzenini sağlamaya yönelik savunmasını ikna edici bir gerekçe olarak kabul etmemiş, TMK.'nun 187. maddesiyle getirilen kocanın soyadı önünde kadının önceki soyadını kullanma hakkını eşitlik ve ayrımcılığın ortadan kaldırılmasında yeterli görmemiş, sonuç olarak aile birliğini ortak bir aile ismi aracılığıyla yansıtma amacı söz konusu davada şikayet konusu olan cinsiyete dayalı farklı muamele için yeterli bir gerekçe oluşturmadığına karar vermiştir.
Davacı evlendikten sonra mesleki ve sosyal hayatta tanınabilirliğine engel olunmaması bakımından kocasının soyadını kullanmak istememektedir. Elbette ki tanınmasına dair olarak önceki soyadını kullanmakta hukuki yararı vardır. Fakat asıl olarak yukarda bahsedildiği üzere Türkiye Cumhuriyeti Devletinin taraf olduğu sözleşmenin de tanınan hakları kullanmak tamamiyle davacının tercihindedir ve devletimiz de bu sözleşmeleri tanımak ve yürürlüğe sokmak iradesiyle ve Anayasa'nın 90. maddesinde yapılan değişiklikle davacının bu hakkını kullanmayı korumayı taahhüt etmiştir. Zikredilen sözleşmeler kadının soyadını kullanmasına dair TMK.'nun 187. Maddesiyle çeliştiğine göre üstün norm niteliğinde bulunan, Anayasa'ya aykırılığı ileri sürülemeyen bu sözleşme hükümlerinin mahkememizde görülen davada uygulanması gerekir.
Nitekim Anayasa Mahkemesi bireysel başvuru sonucu baktığı 2013/2187 başvuru numaralı davada 19.12.20013 tarihinde oybirliğiyle evli kadının önceki kendi adını kullanmasının engellenmesi sonucunu doğuran kararla Anayasanın 17. maddesiyle güvence altına alınan manevi varlığın korunması ve geliştirilmesi hakkının ihlal edildiği sonucuna varmıştır.
Anayasa Mahkemesi'nin 10.3.2011 tarih 2009/85-2011/49 Sayılı kararı yönünden bir değerlendirme yapacak olursak hemen söylemek gerekir ki, Anayasa Mahkemesi'nin TMK'nun 187. maddesinin Anayasa'ya aykırı olmadığına dair bu kararı bir tespit kararıdır. Zaten Anayasa'nın 90/son maddesindeki düzenleme de iç hukuk kurallarıyla milletlerarası anlaşma hükümlerinin çatışması halinde Anayasa'ya aykırı olsa dahi milletlerarası anlaşma hükümlerinin uygulanması gerektiğine dairdir. Dolayısıyla eylemli olarak Anayasa Mahkemesinin, TMK'nun 187. maddesinin Anayasa'ya aykırı olmadığının bağlayıcılığı ilkesi sadece bu yasa hükmüne hak ve özgürlüklerin kullanılmasını engelleyici şekilde aykırı davranılması halinde söz konusu olabilecektir.
Bu bakımdan Anayasa Mahkemesi'nin iki kararı arasında bir çelişkinin varlığından söz edilemez. Hatta uyumlu, bir birini tamamlayan iki karar olduğu söylenebilir.
Netice itibariyle davacının mesleki ve sosyal yaşam ortamı bakımından tanınabilirliği sebebiyle evlendikten sonra da önceki soyadını kullanmakta hukuki yararı olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti Devletinin tanıdığı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi, bunlara bağlı protokol ve tavsiye kararları hükümleri ile de davacının evlendikten sonra önceki soyadını kullanma hakkının korunması nedeniyle" davanın kabulüyle evli davacının bekarlık soyadını kullanmasına karar verilmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
Davanın kabulüyle ... ili, Merkez ilçesi, 15 Mayıs Mah/köyü, C: ..., H: ...'te nüfusa kayıtlı A. ve H.'den olma, 13.1.19... doğumlu, ... ... T. C. kimlik numaralı davacı A. Ç. C.'in evlenmekle edindiği "C..." soyadının iptaliyle davacının sadece kendi kızlık soyadı olan "Ç..." soyadını kullanmasına,
Alınması gerekli 4,05 TL harcın davacıdan tahsiliyle hazineye irat kaydına.
Davalı Nüfus İdaresinin ve Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının yasal hasım olması, davalı eşin ise davanın açılmasına sebebiyet vermemesi sebebiyle davacı tarafından yapılan masrafların üzerinde bırakılmasına,
Davacı vekili lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
Davacı tarafından yatırılan gider avansından kullanılan ve karar tebliğ giderlerinden geriye kalan avansın karar kesinleştiğinde ve istenmesi halinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalının yokluğunda HUMK.nun 432 maddesi uyarınca kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde temyiz için Yargıtay'a başvurma yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 10.6.2014


*****************************************************************************************************************                                                                                     

2015-2016 BAHAR DÖNEMİ - ULUSLAR- MEDENİ HUKUK I DERS PLANI

19 ŞUBAT
-Medeni Hukuka Giriş & Temel Kavramlar
- Kişiler Hukukuna Giriş

26 ŞUBAT
-Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi
-Hak Ehliyeti
-Fiil Ehliyeti

4 MART
-Ad
-Hısımlık
-Yerleşim Yeri
-Kişiliğin Korunması

11 MART
-Tüzel Kişiler

18 MART
-Nişanlanma

6 NİSAN- MEDENİ HUKUK ARA SINAVI

15 NİSAN
-Evlenme

22 NİSAN
-Evlenme

29 NİSAN
-Boşanma

13 MAYIS
-Evlilik Birliğinin Genel Organizasyonu
-Aile Konutu
-Mal Rejimi

20 MAYIS
-Soybağı

27 MAYIS
-Velayet
-Vesayet
-Evlat Edinme

7 HAZİRAN- MEDENİ HUKUK FİNALİ



ÖNERİLEN KAYNAKLAR

Öğrenciler aşağıda herhangi bir önceliğe tabi olmaksızın sıralanan kitaplar örnek olmak üzere diledikleri bir Medeni Hukuk kitabını alabilirler. Bunun yanı sıra Medeni Hukuk I dersi için 2001 tarih ve 4721 sayılı bir Türk Medeni Kanunu edinilmesi önerilmektedir.

-Bilge Öztan, Medeni Hukukun Temel Kavramları, Ankara 2015
-Ahmet Kılıçoğlu, Aile Hukuku, Ankara 2016
-Mustafa Dural/Suat Sarı, Türk Özel Hukuku C. I Temel Kavramlar ve Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri, C. 7, İstanbul 2012
-Mustafa Dural/Tufan Öğüz, Türk Özel Hukuku C. II Kişiler Hukuku, İstanbul 2015
-Mustafa Dural/Tufan Öğüz/Mustafa Alper Gümüş, Türk Özel Hukuku C. III Aile Hukuku, İstanbul 2015
-Aydın Zevkliler/Şeref Ertaş/Ayşe Havutçu/Damla Gürpınar, Medeni Hukuk Temel Bilgiler, Ankara 2015

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder